Freelance çalışmaya yeni başlayanların veya şahıs şirketi kuranların en büyük yanılgısı, anlaştıkları rakamın tamamını ceplerine girecek sanmalarıdır.
Müşteriyle 10.000 TL + KDV’ye anlaştınız. Peki, günün sonunda banka hesabınızda göreceğiniz net rakam ne olacak?
Bu rehberde mantığı anlatacağız. Ama uğraşmak istemiyorsanız, sitemizdeki hazır aracı kullanabilirsiniz: 👉 KDV ve Stopaj Hesaplama Aracı için Tıklayın
1. Mantık Nedir? (KDV vs Stopaj)
- KDV: Sizin paranız değildir. Devletin parasıdır, sadece aracısınız.
- Stopaj: Sizin gelir verginizdir. Müşteri sizin adınıza devlete öder. Yani aslında kazancınızdan kesilir.
2. Brüt Anlaştıysanız (Örnek Hesap)
Müşteri “Brüt 10.000 TL veririm” dediyse:
- Stopaj (%20): 2.000 TL (Gitti).
- Elinize Geçen Net: 8.000 TL.
- KDV: 2.000 TL (Gelir ama devlete gidecek).
Sonuç: Hesaba 10.000 yatar ama 2.000 TL devlete, 8.000 TL cebe kalır.
3. Net Anlaştıysanız
“Cebime net 10.000 TL girsin” derseniz matematik değişir. “Netten Brüte” gitmeniz gerekir. Bu işlem biraz karışıktır, Net / 0,80 formülü kullanılır.
Manuel hesapla uğraşmayın, kuruşu kuruşuna hata yapmadan hesaplamak için aracımızı kullanın: 🔗 Netten Brüte Hesaplama Aracımıza Gitmek İçin Tıklayın
Özet
Fatura keserken “Net mi Brüt mü?” konuştuğunuza emin olun. Yoksa kazancınızın %20’si bir anda buhar olabilir.
3. İleri Seviye Hesaplama: “Tevkifat” Belası Nedir?
Freelance dünyasında işler her zaman “Standart KDV” ile yürümez. Eğer bir ajansa, kamu kurumuna veya borsada işlem gören büyük bir firmaya iş yapıyorsanız, karşınıza “KDV Tevkifatı” çıkabilir. Bu, hesabınızı tamamen değiştirir.
Tevkifat; devletin KDV’nin bir kısmını (genelde 5/10 veya 9/10 oranında) size değil, direkt kendisine ödenmesini istemesidir.
- Normal Senaryo: Müşteri size KDV’nin tamamını öder, siz devlete ödersiniz.
- Tevkifatlı Senaryo: Müşteri KDV’nin yarısını size, yarısını direkt devlete öder.
Bu Sizi Nasıl Etkiler? Elinize geçen “nakit sıcak para” azalır. Eğer nakit akışınızı KDV dahil tahsilat üzerinden planlıyorsanız, tevkifatlı faturada hayal kırıklığına uğrayabilirsiniz. Hesaplama aracımızı kullanırken “Tevkifat” seçeneğine dikkat etmeniz bu yüzden hayati önem taşır.
4. Genç Girişimciler İçin “Stopajsız” Dönem
Eğer 29 yaş altındaysanız ve “Genç Girişimci İstisnası”ndan faydalanıyorsanız, hesaplama tablonuzda Stopaj satırı 3 yıl boyunca (75.000 TL kazanç istisnası kapsamında) sıfır veya farklı değerlendirilebilir.
Ancak dikkat! Müşterileriniz (özellikle kurumsal firmalar) yasa gereği sizden Stopaj kesmek zorundadır. Siz Genç Girişimci olsanız bile, müşteri makbuzda stopajı gösterip devlete öder. Sizin avantajınız yıl sonunda Gelir Vergisi beyannamesinde ortaya çıkar; kesilen bu stopajları verginizden düşebilir veya iade alabilirsiniz.
Yani; “Ben Genç Girişimciyim, faturadan stopaj düşmeyin” deme şansınız yoktur, bu yasal bir zorunluluktur. Hesaplamayı yine standart (%20 Stopaj) üzerinden yapmalısınız.
5. Fatura Keserken Yapılan 3 Ölümcül Hata
Sadece formülü bilmek yetmez, piyasa pratiğini de bilmek gerekir. İşte freelancerların en çok para kaybettiği 3 nokta:
A. “KDV Dahil” Tuzağına Düşmek
Müşteriyle “10.000 TL” diye el sıkıştınız ama “Artı KDV” demeyi unuttunuz. Fatura zamanı geldiğinde müşteri “Ben KDV dahil 10.000 öderim” derse;
- Normalde cebinize girecek olan paradan yaklaşık 1.666 TL zarar edersiniz.
- Çünkü 10.000 TL’nin içinden hem KDV’yi hem de vergiyi ayıklamak zorunda kalırsınız.
B. Giderleri Hesaba Katmamak
Stopaj ve KDV hesaplarken, sadece geliri değil gideri de düşünmelisiniz. Yemek, yol, yazılım lisansı gibi giderleriniz, ödeyeceğiniz vergiyi (dolaylı yoldan) düşürür.
- Taktik: Net kazanç hesabı yaparken, sadece faturayı değil, o işi yapmak için harcadığınız masrafları da denklemden çıkarın. Gerçek “Net” budur.
C. Tahsilat Gecikmesi ve KDV Ödemesi
Unutmayın; faturayı kestiğiniz an (örneğin ayın 25’inde), o ayın KDV’si tahakkuk eder. Müşteri size parayı 3 ay sonra ödese bile, siz o KDV’yi ertesi ay devlete ödemek zorundasınız. Bu yüzden hesaplama yaparken “Nakit Akışı”nı da düşünün. Cebinize girmeyen paranın vergisini ödemek, ticari dengenizi bozabilir.
Sonuç: Matematik Yalan Söylemez
“Benim muhasebecim halleder” diyerek işin içinden çıkmayın. Her teklif verdiğinizde, her sözleşme imzaladığınızda kafanızda (veya sitemizdeki araçla) şu basit hesabı yapın:
Teklif Ettiğim Rakam – (Stopaj + KDV) = Beni Kurtarıyor mu?
Eğer cevap hayırsa, teklifi revize edin. Çünkü ticaret ciroyla değil, kârla yapılır.
