Çalışma hayatının en büyük şehir efsanesi şudur: “İstifa eden tazminat alamaz, kovulmayı beklemen lazım.” Bu bilgi, binlerce çalışanın hak ettiği parayı işverene hediye etmesine neden oluyor.
Türk İş Kanunu’na göre, kendi isteğinizle ayrılsanız bile kıdem tazminatınızı “söke söke” alabileceğiniz 5 yasal kapı vardır. Eğer tazminat hesaplaması yaptığınızda çıkan rakam sizi heyecanlandırıyorsa, bu parayı yakmadan nasıl istifa edebileceğinizi madde madde inceleyelim.
1. Altın Bilet: 15 Yıl ve 3600 Gün Kuralı (1475/14. Madde)
Eğer 08.09.1999 tarihinden önce ilk kez sigortalı olduysanız ve toplamda 3600 prim gününüz (yaklaşık 10 yıl) + 15 yıllık sigortalılık süreniz dolduysa, patronunuza “Ben emeklilik için yaş bekleyeceğim” diyerek tazminatınızı alıp istifa edebilirsiniz.
- Şart: SGK’dan “Kıdem Tazminatı Alabilir” yazısı almak zorundasınız.
- Uyarı: Bu yazıyı almadan istifa dilekçesi vermeyin!
2. Maaşın Eksik veya Elden Yatırılması (Haklı Fesih)
İşveren maaşınızın bir kısmını bankadan, bir kısmını “elden” zarf içinde mi veriyor? Veya sigorta priminiz gerçek maaşınızdan değil, asgari ücretten mi yatıyor?
- Hukuki Durum: Bu durum, işçiye “Derhal Fesih” hakkı verir. İspatladığınız anda (banka dekontları, şahitler) istifa edip tüm tazminatınızı alabilirsiniz. İhbar süresi beklemenize bile gerek yoktur.
3. Kadınlar İçin “Evlilik Tazminatı”
Kadın çalışanlar, resmi nikah tarihinden itibaren 1 yıl içinde evlilik gerekçesiyle işten ayrılırlarsa, kıdem tazminatlarını eksiksiz alırlar.
- Önemli Detay: Bu hak sadece kadınlara tanınmıştır. Evlenen erkek çalışan istifa ederse tazminat alamaz.
- Belge: İstifa dilekçenize Evlilik Cüzdanı fotokopisini eklemeniz şarttır.
4. Askerlik Nedeniyle Ayrılma
Erkek çalışanlar, muvazzaf askerlik hizmeti nedeniyle işten ayrıldıklarında kıdem tazminatına hak kazanırlar.
- Püf Nokta: Bedelli askerlik için de bu hak geçerlidir ancak bazı iş mahkemeleri bedelli askerliği “işten ayrılmayı gerektirecek uzun süreli bir durum” görmeyebilir. En garanti yol, sülüs belgenizle başvurmaktır.
5. Mobbing, Baskı ve İş Tanımı Değişikliği
İşveren sizi “Yıldırma” politikasıyla istifaya zorluyorsa veya muhasebeci olarak işe girip depoya sürüldüyseniz (esaslı değişiklik), bu durum “Haklı Fesih” sebebidir.
- Nasıl Yapılır? Bu süreçte istifa dilekçesi yerine, noterden ihtarname çekmek en doğrusudur. “Psikolojik taciz nedeniyle sözleşmemi feshediyorum” demeniz gerekir.
6. Sağlık Nedenleri
Yapılan işin niteliği sağlığınızı veya yaşamanızı tehlikeye atıyorsa ve bu durum tam teşekküllü bir hastane raporuyla belgelenirse, tazminatınızı alıp ayrılabilirsiniz.
Kritik Uyarı: Dilekçeye Ne Yazmalı?
Eğer yukarıdaki sebeplerden biriyle ayrılıyorsanız, istifa dilekçenize asla “Gördüğüm lüzum üzerine…” veya “Özel sebeplerle…” yazmayın!
- Doğrusu: “1475 sayılı yasanın 14. maddesi gereği emeklilik yaşını beklemek üzere…” veya “Maaşımın düzenli ödenmemesi nedeniyle haklı fesih…” şeklinde net gerekçe belirtilmelidir.
Sonuç: Paranızı Yakmayın
Tazminat, sizin yıllar süren emeğinizin karşılığıdır. İşten sıkıldığınız için fevri bir kararla istifa dilekçesi vermeden önce durumunuzun bu 5 maddeye uyup uymadığını kontrol edin.
(Tazminatınızı alırken banka dekontunda doğru açıklamanın yazması hayati önem taşır. Bu konuda IBAN Açıklaması Rehberimize mutlaka göz atın.)
